Ffotograffiaeth

Angel Hafodunos: Bywyd Bardd Mewn Naw Tablo

Bywyd a gwaith Margaret Sandbach yw’r ysbrydoliaeth ar gyfer prosiect ffotograffiaeth uchelgeisiol gan yr artist rhyngwladol, Manuel Vason, mewn cydweithrediad â’r cwmni cynhyrchu o Gaerffili, Truth Department.

Ganwyd Manuel Vason yn Padua, Yr Eidal ym 1974. Yn 1998 symudodd i Lundain ac wrth gynorthwyo rhai o’r ffotograffwyr uchaf ei barch yn y diwydiant ffasiwn dechreuoedd y prosiect perffrmiad celf byw “Exposure”.

Mae ei waith wedi cael ei gyhoeddi ar L'Uomo Vogue, ID, Dazed and confused, Tate Magazine ac ati ac yn arddangos yn Tate Lerpwl, ICA Llundain, Whitechapel Gallery Llundain, Amgueddfa VB (Y Ffindir), Museo delle Papesse (Yr Eidal).

Comisiynwyd Manuel Vason gan Truth Department i greu cyfres o naw tablo ffotograffig fyddai’n ymateb i fywyd a gwaith Margaret Sandbach.  Ymddangosodd y delweddau gyntaf fel rhan o Fotofringe yng Nghaerdydd yn Mehefin 2014 ac fe’u cyhoeddir yn y gyfrol ddwyieithog Margaret Sandbach: Trasiedi Mewn Inc a Marmor.

Gweithiodd criw a chast o ugain i greu’r delweddau mewn dau gam.  Yn gyntaf crewyd delweddau yn y stiwdio yn Llandudno, a’u hatgynhyrchu mewn gwahanol ffyrdd.  Aethpwyd â rhein i’r lleoliadau i ymddangos yn y tablos terfynnol; i Erddi Bodnant, i gartref Regentaidd yn nyffryn Conwy ac i Hafodunos ei hun.  Ac yn y delweddau, ymddengys y berfformwraig Michelle Outram fel Margaret; Oshi Davies, sy’n ddisgybl yn Ysgol Penybryn, Bae Colwyn, fel brawd marw Margaret; Stephen Peckham fel Henry Sandbach, g?r Margaret; ac fe welir y cerflunydd Nick Elphick o Landudno yn y ffrâm fel ei gymar Fictoraidd o Gyffin, John Gibson, RA.

Dywedodd y ffotograffydd Manuel Vason, “Everything started from the story of Margaret’s life. Once we had all these ingredients we had to find a very good way of representing these stories, and we only had 9 images to do it in, so everything is very detailed”.

Ceir rhagor o wybodaeth am Angel Hafodunos ar facebook.com/theangelofhafodunos

Antonia Dewhurst

Mae Antonia Dewhurst yn artist celfyddyd gain amlgyfrwng sy’n byw yng Ngogledd Cymru.

Enillodd Antonia radd BA yn y Celfyddydau Cain o Goleg Menai yn 2011. Mae hi hefyd yn aelod o CASC (Contemporary Arts Studios Cymru).  Mae ei gwaith wedi  cael ei gynnwys mewn sawl arddangosfa fel ‘gimme shelter’ yn Oriel Davies a ‘Phreswylio’ yn The Last Gallery.

Ymwelodd Antonia â safle Hafodunos ar sawl achlysur a thrwy ei ffotografiaeth llwyddodd Antonia i gyfleu cyflwr bregus presennol y safle yn effeithiol iawn.  Yn ogystal â hyn, teithiodd Antonia i Amgueddfa Genedlaethol Cymru i dynnu lluniau o gerfluniau gan John Gibson, sydd hefyd i’w gweld ar y wefan hon.

Pan holwyd hi am ei gwaith, a’r hyn a’i denodd at y prosiect, sylwodd:

‘Pan ofynodd Mark Baker a oeddwn i am gyfrannu i brosiectau Hafodunos, mae’n debyg taw’r enw oedd y peth o ddiddordeb i mi. Mae fy nghelf yn canolbwynto ar ein perthynas cymleth gyda’r cysyniad o adref.  Roeddwn i wedi bod yn ymchwilio’r traddodiad Cymreig o’r t? unnos, sef yr hen arfer o godi t? mewn un noson rhwng machlud a gwawr, gyda mwg yn codi o’r simne ar doriad gwawr, fel y gellid cadw’r t? yngh?d â’r tir o’i gwmpas mor belled â thafliad morthwyl o’i bedair cornel.  (Dilynwch y linc i gael gweld fideo o Antonia yn codi ty? unnos go iawn: http://www.culturecolony.com/videos?id=10646 ).  Yn ôl y chwedl, cafodd Hafodunos ei enwi am i gorff Santes Gwenffrewi orffwys yno am un noson ar ei ffordd o Dreffynnon i fynwent Gwytherin.  Ond codwyd fy chwilfrydedd ddigon i fynd i’r afael â’r prosiect.

“Mae gennyf i deimladau cymysg tuag at Hafodunos. Cafodd y t? ei adeiladu i greu argraff; ac mae’r raddfa a manylion yn yr ystafelloedd cyhoeddus yn sicr yn creu argraff.  Fedr neb beidio â chael ei effeithio gan stori Margaret Sandbach, neu ei gynddeiriogi gan y dinistr di-synnwyr. Fodd bynnag, pan dw i yn ymweld â’r t? rwy’n tueddu mynd i ystafelloedd y gweision. Mae yna raddfa ddomestig gyfarwydd sydd wedi goroesi’r tân ac yn dangos tystiolaeth  o fywyd diweddar y gall rhywun uniaethu ag ef.  Mae wyneb cyhoeddus Hafodunos yn enghraifft o’r hyn mae Simon Schama yn ei alw’n “ffolineb o fawredd adeiledig”, y tristwch mewn pethau personol, preifat, a’r memento mori sydd yn fy nenu i’n ôl o hyd.”

I weld ein oriel cliciwch ar un o'r delweddau isod.

Gweler engheifftiau eraill o waith Antonia yma:

http://www.culturecolony.com/profile/491

http://www.culturecolony.com/videos?id=10646

http://culturehall.com/feature_issues.html?no=95

http://culturehall.com/portfolio.html?artist=antonia_dewhurst

http://www.newwelshreview.com/article.php?id=332